yıldırım nasıl oluşur ne demek?
Yıldırım Oluşumu
Yıldırım, genellikle şimşek ile birlikte görülen, atmosferdeki elektriksel deşarjdır. Oluşumu karmaşık bir süreçtir ve temel olarak şu adımlardan oluşur:
- Yük Ayrışması: Bulut içinde, özellikle kümülonimbus bulutlarında, su damlacıkları, buz kristalleri ve dolu taneleri arasındaki çarpışmalar, elektriksel yük ayrışmasına neden olur. Bu çarpışmalar sırasında bazı parçacıklar pozitif, bazıları ise negatif yüklenir. Tam olarak nasıl olduğu hala araştırma konusudur ancak buz kristallerinin ve dolu tanelerinin farklı yüklerle ayrıldığı bilinmektedir.
- Yük Birikimi: Genellikle, bulutun alt kısmı negatif, üst kısmı ise pozitif yükle yüklenir. Bu durum, bulut içinde güçlü bir elektrik alanı yaratır. Ayrıca, yeryüzünde de, bulutun altındaki bölgede pozitif yük birikimi gözlenir.
- Adım Lideri (Stepped Leader): Bulutun altındaki negatif yük, yeryüzüne doğru "adım adım" ilerleyen bir kanal oluşturur. Bu kanala "adım lideri" denir. Adım lideri, havanın yalıtımını kırarak iyonize bir yol oluşturur.
- Bağlantı Akımı (Return Stroke): Adım lideri yeryüzüne yaklaştığında, yerden de pozitif bir akım yükselir. Bu iki akım birleştiği anda, çok güçlü bir elektrik akımı buluttan yeryüzüne doğru akar. Bu akıma "bağlantı akımı" denir ve yıldırımın parlak ışığını oluşturur.
- Yıldırım Çeşitleri: Yıldırımlar, bulut içi (IC), buluttan buluta (CC) ve buluttan yere (CG) olmak üzere farklı şekillerde meydana gelebilir. En tehlikeli olanı, yeryüzüne düşen CG yıldırımlarıdır.
- Gök Gürültüsü: Yıldırımın ani ısıtması, havanın hızla genleşmesine ve patlamasına neden olur. Bu patlama sesi, gök gürültüsü olarak duyulur.